Tana Toraja: adembenemende landschappen en de meest bijzondere rituelen
Tana Toraja is het meest bezochte en bekendste deel van Sulawesi. Deze omgeving staat vooral bekend om haar bijzondere cultuur en de unieke begrafenisceremonies. En hoewel we ons behoorlijk hadden ingelezen over dit deel van Sulawesi werden we overvallen door haar schoonheid. We hadden wel het één en ander gelezen over de prachtige omgeving van deze regio, maar het was ver boven verwachting. Bij iedere 100 meter wilden we even stoppen om te genieten van het uitzicht. Het is misschien één van de meest bijzondere, groene en mooie regio’s van Indonesië. Ben je een natuur- of cultuurliefhebber dan is Tana Toraja echt een absolute must-visit.
Allereerst is het belangrijk om te weten dat het gebied echt enorm is. Het gebied is heuvelachtig met een oppervlakte van meer dan 2.000 km². Je hebt minimaal een paar dagen nodig om de omgeving te verkennen. Heb je maar twee dagen, dan adviseren we je om Noord en Zuid Tana Toraja te delen.
Cultuur Tana Toraja
De Torajanese godsdienst bestaat al meer dan 3000 jaar. Tijdens de kolonisatie met Nederland is echter ook het Christendom aangeleerd, waardoor er sindsdien een vreemde mix van beide is ontstaan.
De lokale bevolking uit Tana Toraja geloven dat mensen uit de luchthemel komen en zo ook weer naar de volgende wereld gaan, die zij Puya noemen. Hierdoor worden mensen na hun dood niet begraven onder de grond, maar geplaatst in een grot. Hoe hoger iemand wordt begraven, hoe makkelijker de weg naar boven. Alleen mensen met veel aanzien worden hoog in een grot begraven.
De dood speelt een belangrijke rol in de godsdienst van de Torajanese bevolking. Een begrafenis duurt dagen en is zeer kostbaar. Zo worden er vele, soms honderden waterbuffels en varkens ter ere van de overledene geofferd. De Torajenese doen dit, omdat zij denken dat de overledene zijn rijkdom of status hiermee kan meenemen naar de volgende wereld.
Aangezien een begrafenis ontzettend kostbaar is voor de families, wordt de overledene eerst gebalsemd en bewaard in het familiehuis. Dit kan soms jaren duren en geeft de familie tijd om de ceremonie te organiseren. Ook ziet de familie dit als extra tijd om afscheid te nemen van hun geliefde. De Torajenese gaan er namelijk vanuit dat de geest in het lichaam blijft. Bij sommige mensen wordt er ook een tau tau gemaakt. Dit is een beeld die precies lijkt op de overledende. Deze beelden zijn vaak buiten zichtbaar bij de graven.
Hoewel de begrafenis een emotionele tijd is, is het ook een moment van feest, lachen en dansen. De meeste mensen hebben al maanden lang afscheid genomen en willen de laatste dagen op aarde nog vieren met vreugde.
To do in Tana Toraja
Hoewel je vooral veel leest over de begrafenisceremonies in Tana Toraja, welke je ook absoluut niet mag missen, is er nog veel meer te zien in de omgeving. Naast de prachtige valleien en talloze rijstvelden, vind je hier bijzondere dorpjes en begraafplaatsen.
Een begrafenisceremonie bijwonen in Tana Toraja
Het klinkt een beetje gek, maar een begrafenisceremonie bijwonen is eigenlijk wel een must wanneer je in Tana Toraja bent. Het hele jaar door vinden er talloze ceremonies plaats, maar de meeste worden gehouden in de maanden juni, juli en augustus. Hierdoor kan het ook een stuk drukker zijn in de omgeving. Wij kozen ervoor om te overnachten bij een moeder en zoon in de omgeving. De zoon nam ons de volgende mee op pad en naar een ceremonie. één van de meest bijzondere ervaringen. Binnenkort meer over de begrafenisceremonie in Tana Toraja.
Pak de scooter en verken de omgeving
Sulawesi is “nog” niet echt een backpack bestemming. De meeste mensen huren een chauffeur/gids voor een paar dagen. Dit is echter niet persé nodig. 1 van onze highlights in Sulawesi was de omgeving van Tana Toraja op eigen houtje verkennen met de scooter. En hoewel je bijna in heel Indonesië wordt doodgegooid met bike rentals, vind je die in Sulawesi nergens. Zoek daarom een homestay waarbij je weet dat dit wel een optie is. Via Airbnb zijn er vele accommodaties beschikbaar. Vraag van te voren of zij een scooter voor je beschikbaar hebben. Vele wegen zijn namelijk niet beschikbaar voor auto’s. En deze wegen brachten ons juist vaak naar de mooiste plekken. Doen dus!
Baby Graves
Ja je leest het goed, baby graves. Ook wij vonden het een beetje gek om hier naar toe te gaan, totdat we het verhaal hoorden achter deze graven. Een baby kan namelijk volgens de Torajenese geen zonde hebben gehad. Om ze te beschermen worden baby’s begraven in een boom. Zo helpt de boom ze te groeien naar de hemel. Één van deze bomen heet baby kambira grave.
Begrafenissen grotten
In de omgeving vind je talloze misschien wel honderden begrafenissen grotten. Het is onmogelijk om ze allemaal te bezoeken. Wij bezochten onder andere:
- Lemo
- Londa (één van de bekendste en grootste grotten. Bezoek Londa rond een uurtje of 4-5)
Viewpoint
We deden er bijna 2 uur over met de scooter om de top te bereiken, maar dan had je ook wat. Het uitzicht is adembenemend. Plan tijdens je bezoek in Tana Toraja ook een momentje ergens op een top van een berg.
Traditionele dorpjes
Overal in de omgeving ontdek je prachtige traditionele dorpjes met unieke huisjes. De huizen hier hebben een bijzondere vorm met kleurrijke daken. Je komt onderweg verschillende dorpjes tegen waar je een kijkje kunt nemen. Kete Kesu i één van de grootste en meest bekendste dorpjes. Dit dorpje is vooral de moeite waard, omdat je hier ook de binnenkant van een traditionele woning kunt bekijken.
Reistijd Tana Toraja
Aangezien de meeste ceremonies plaatsvinden van juni t/ augustus is het verstandig om rond deze periode te gaan. Wij waren er echter in september. Hoewel er dan niet dagelijks een ceremonie plaatsvindt, kun je er vaak wel één bezoeken. Informeer van te voren, zodat je je schema erop kunt aanpassen. Het regenseizoen begin vanaf november.
Eten in Tana Toraja
In Sulawesi eten ze werkelijk alles. Van buffels, slangen tot zelfs honden. Wil je hond liever overslaan, informeer dan altijd even naar het gerecht. Wanneer je Tana Toraja wilt verkennen, kun je het beste overnachten in RantePao. Dit is een klein dorpje waar je veel accommodaties vindt, een paar restaurantjes en wat winkeltjes. Hoewel het hier niet barst van de hippe hotspots hebben we natuurlijk wel 2 leuke eettips voor je.
- Restaurant The House: even wat anders, ga dan naar The House. Een super hip restaurantje met heerlijk (zelfs Westers) eten en geweldige Vietnamese Egg Coffee. Ook de Gado Gado was erg goed.
- Restaurant Aras: op de kaart vind je vele traditionele gerechten. Hier serveren ze o.a. Pa’Piong. Een traditioneel Torajaans gerecht. In een bamboestok wordt vlees samen met kruiden en rijst gekookt boven vuur. Je moet het gerecht wel een dag van te voren bestellen.
Vervoer in Tana Toraja
Is het je niet gelukt om een scooter te regelen, dan heb je altijd nog 3 opties:
- Public bus: ongeveer 0,20 maar rijd alleen tot een uurtje of 6 en is behoorlijk moeilijk te herkennen. Wat hulp van locals is vaak vereist. Maar dan heb wel een goedkope lift naar je bestemming.
- Ojek: ongeveer 1 euro. Staan er wat mannen met scooters naast de weg dan kunnen ze je vaak wel naar je bestemming brengen. Helaas kun je ze nergens aan het herkennen. Als je echter een beetje verloren langs de weg gaat staan, herkennen ze jou vaak wel ;p
- Tricycle: ongeveer 1,50 euro. Altijd leuk, een tricycle. Onze favoriet, maar helaas niet altijd de snelste optie.
Praktische informatie voor Tana Toraja
Wat belangrijk is om vooraf te weten is dat Sulawesi niet de standaard backpack bestemming is. Hierdoor is vervoer en accommodatie soms wat lastig te vinden en heb je niet zoveel keuze als het gaat om leuke restaurantjes. Ook het ter plekke regelen van accommodaties met je backpack op je rug kan in deze omgeving wat lastiger zijn.
Hoe kom ik in Tana Toraja?
Van Makassar is het vervoer naar Rantepao echt top geregeld. Zo gaan er iedere dag super luxe nachtbussen. De bussen vertrekken rond 22.00 uur en doen er ongeveer 9 uur over. De meest luxe optie is Prima Donna en kost je ongeveer 20 euro. Wij kozen voor Litha wat ook al meer dan prima was en de busrit met deze maatschappij kost ongeveer 10 euro. Heb je geen zin in een gebroken nacht (zoals wij) dan kun je ook ‘s ochtends een bus pakken. Je opties zijn dan alleen wat beperkt. Je komt dan in de avond aan in Rantepao.
Een privé auto huren zou ik voor dit stukje niet aanraden, aangezien de bussen hier erg luxe zijn en geweldig geregeld.
Overnachten in Tana Toraja
Verwacht in dit gebied geen luxe resorts. De meeste accommodaties zijn simpele homestays waar je overnacht in een traditionele woning. Hoewel het aanbod op Booking.com behoorlijk beperkt is, staat Airbnb wel vol met keuze. Wees er echter wel snel bij, want de leukste accommodaties zijn vaak snel volgeboekt. Wij vonden aan de rand van Rantepao een homestay met ontzettend lieve mensen, alleen de kamer was echt vreselijk. Zo sliepen we met zijn tweetjes in een mini kamertje op een 1-persoonsbed en laat ik je even aan herinneren dat Leroy bijna 2m is. Op zich nog best te doen, maar in de kamer zaten echt tientallen (voor mijn gevoel honderden) gigantische kakkerlakken. We vonden ze op het bed, bij de kleren en zelfs in tassen. En nee er was geen klamboe. Niet zo fijn dus. Na 2 nachten vertrokken we naar een hotel.
Tip! Hotel Airy Rantepao
Na 2 nachten kakkerlakken wegjagen was dit zo’n verademing. Normaal gesproken zijn wij meer van de homestays, maar dit hotel was zo ontzettend fijn om nachtje lekker luxe bij te tanken. Het was er schoon, groot en ook nog eens goedkoop. Het hotel had nog te weinig beoordelingen voor een cijfer, dus een beetje een gokje. Maar wat is ik hier blij mee. Echt een dikke tip voor als je een fijne accommodatie in Tana Toraja zoekt.
Ook over Sulawesi Castle hoorden wij alleen maar lovende verhalen. Helaas was deze accommodatie tijdens ons verblijf volgeboekt.
Booking.com
Verder reizen
Één van de langste reizen die je zult moeten maken tijdens je rondreis door Sulawesi is de rit van Tana Toraja naar Tentena. De meeste mensen pakken hier de bus. Deze gaat pas rond een uurtje of 10.00 en doet er maar liefst 13 uur over, als je gelukt hebt.
Wij besloten deze keer om ons budget te negeren (we hadden natuurlijk al een bulk geld bespaard door 2 nachten tussen de kakkerlakken te slapen) en een privéchauffeur te boeken naar Tentena. De rit kostte maar liefst 80 euro, maar was iedere cent waard. We konden lekker vroeg vertrekken, onze chauffeur stopte bij de meest prachtige plekken en we waren binnen 9 uur op onze bestemming. Hierdoor konden we nog heerlijk dineren met een prachtig uitzicht over het Poso meer.
De overige gasten die wel de bus hadden gepakt, kwamen na een helse rit van 13 uur rond 23.00 uur, waardoor er helaas geen eten meer besteld kon worden.
Beste tip voor je rondreis door Sulawesi. Vergeet de bus, ga met een privé chauffeur van Tana Toraja naar Tentena, vertrek lekker vroeg, bespaar 4 uur reistijd en je hebt nog iets aan je eerste dag in Tentena.
