Een begrafenisceremonie bijwonen in Tana Toraja
Het klinkt een beetje gek en dat is het eigenlijk ook wel een beetje, maar een begrafenisceremonie bijwonen is eigenlijk wel een must wanneer je in Tana Toraja bent. Het hele jaar door vinden er talloze ceremonies plaats, maar de meeste worden gehouden in de maanden juli en augustus. Hierdoor kan het ook een stuk drukker zijn in de omgeving.
Hoe kun je een begrafenisceremonie in Tana Toraja bijwonen?
Sulawesi is nog niet echt een backpack bestemming. Vooral in Tana Toraja zie je veel georganiseerde reizen. En hoewel iedereen welkom is tijdens een begrafenis, is het niet echt de bedoeling dat je zonder gids met je scootertje naar een begrafenis rijdt. Wij kozen er daarom voor om te overnachten bij een moeder en zoon in Rantepao. De zoon heeft ons 1 dag meegenomen op pad met de scooter door de omgeving waarbij we ook een ceremonie hebben bij mogen wonen. Het meest bijzondere hiervan was, dat we echt onderdeel waren van het geheel. Er waren geen andere toeristen of aparte secties waar wij geplaatst werden. Wat soms wel het geval kan zijn.
Als echte dierenvriend vond ik de ceremonie behoorlijk spannend. Op een groepsslachting zat ik niet echt te wachten. Het is daarom ook fijn om een gids bij je te hebben die je hierbij kan helpen. Gelukkig (helaas niet voor de buffel) was er die dag al 1 buffel geslacht net voordat wij aankwamen. Verder lagen er wel ontzettend veel levende varkens. Zij werden verdeeld onder de families en pas later (dit kan ook pas maanden later zijn) geofferd. Niet alle dieren worden namelijk direct geslacht. Het is daarnaast wel goed om te weten dat alle dieren worden opgegeten. Bovendien worden buffels als ware prinsessen behandeld met dagelijkse scrub behandelingen en modderbaden voordat ze geofferd worden.
Waarom wil je een ceremonie meemaken?
Een begrafenis bijwonen, het slachten van dieren; het klinkt misschien niet als de meest gezellige dagbesteding. Maar deze ceremonies zijn één van de belangrijkste en meest indrukwekkende momenten voor de Torajanese bevolking.
De dood speelt namelijk een erg belangrijk onderdeel bij hun geloof. Zij geloven namelijk dat wanneer mensen overlijden ze naar de volgende wereld (luchthemel) gaan, die zij Puya noemen. De offeringen geeft de status en waarde van de overledene aan. Zij hopen dat deze persoon zijn rijkdom of status mee kan nemen naar de volgende wereld.
Een ceremonie duurt vaak dagen en is erg kostbaar. Voorbereidingen voor de ceremonie kunnen daarom maanden duren. De overledene wordt daarom gebalsemd en soms maanden bewaard in het familiehuis. Dit geeft ze ook extra tijd om afscheid te nemen.
Tijdens de ceremonie wordt dan ook vooral het leven van de persoon gevierd. En dat doen ze met veel eten, drank en rituelen.
De ceremonie – Leroy is Foedsie
Vandaag gaat de wekker om 04.00 uur. De eigenaar van het guesthouse waar we verblijven neemt ons vandaag mee naar een begrafenisceremonie, maar voordat we de ceremonie gaan bezoeken wil hij ons eerst graag meer van de prachtige omgeving van Tana Toraja laten zien. Daar gaan wij uiteraard akkoord mee.
Na een goede kop koffie springen we op onze scooters en volgen we Wilanda de bergen in. Hij wou vroeg vertrekken omdat hij ons graag de zonsopkomst wil laten zien maar daarvoor moeten we eerst zo’n 1,5 uur de bergen in rijden om bij het viewpoint aan te komen. Het vroege opstaan is het in ieder geval dubbel en dwars waard. WAT een uitzicht! We zijn met onze scooters inmiddels de wolkengrens gepasseerd als de zon opkomt. Één van de mooiste uitzichten die wij ooit gezien hebben.
Wij rijden weer verder door de prachtige bergen van Tana Toraja. Nu zijn we op weg naar de ceremonie. Misschien klinkt het een beetje gek maar hier kijken wij echt naar uit. Een ceremonie die nergens anders ter wereld op deze manier wordt gehouden. Super uniek dus.
Na een een rit van een goede 2 uur komen we aan in het dorpje waar de ceremonie gehouden wordt.
Wij zijn de enige toeristen (Dat is toch wel fijn) en worden direct vriendelijk onthaald door alle gasten. Voordat we de daadwerkelijke begrafenis bij mogen wonen moeten we eerst wel ons omkleden. Na wat gehannes met het omdoen van de sarong (Hier werden we gelukkig door de vriendelijke vrouwen mee geholpen) is het tijd om de “arena” te betreden. We staan een tijdje te wachten voordat het onze beurt is om naar binnen te gaan en het één na het andere varken wordt naar binnen gebracht. Ik moet eerlijk bekennen dat de schreeuwende en gillende varkens best wel veel indruk maken. Het geluid gaat echt door merg en been en ik voel mij toch enigszins wat zwakjes in de maag. Maar goed, even doorbijten, dit is nu eenmaal onderdeel van de ceremonie.
Het is zover, wij mogen samen met onze ‘gids’ naar binnen. Zodra we binnen zijn zien we direct een enorme hoeveelheid aan zojuist geslacht vlees, enorme plassen bloed en een overweldigende geur. Poe, dit is toch wel even acclimatiseren.
Hoe zijn we hier in godsnaam beland”
Nadat we zijn toegewezen tot onze plek. Of nou ja, onze plek, blijkbaar zitten mannen vrouwen gescheiden. Kijken we elkaar toch even een paar goed aan en denken we “Hoe zijn we hier in godsnaam beland”. Op dit moment wordt er door de familie van de overledene koffie en koekjes uitgedeeld en zit ik inmiddels vol aan de kretek sigaretten die mijn kant maar op blijven komen. Aangezien ik meters verwijderd ben van Wilanda en de rest van de gasten geen Engels spreekt, bestaat de communicatie vooral uit handgebaren en heel veel lachen. Ondanks dat je je in eerste instantie een beetje ongemakkelijk voelde is het absoluut een super toffe ervaring!
En toen ging het mis!
Onze gids had ons van tevoren al verteld dat je ook een offer moet meenemen. Hij heeft voor ons daarom een slof sigaretten en een kilo suiker geregeld. Dit valt altijd goed in de smaak! Top dus.
Wat ik helaas niet wist, is dat je dit offer tijdens het uitdelen van de koffie en koekjes dient te overhandigen. Ik zag wel iemand aan mijn plastic tasje trekken, maar ik dacht allen “Ho us ff, dat is niet voor jou, dat is voor de weduwe”. Het feit dat iedereen compleet in deuk lag, werd mij veel later dus pas duidelijk. Maar goed, na de koffie en koekjes worden we naar een nieuwe plek gebracht (De koffie en koekjes worden geserveerd in een soort van wachthuisje, waarna je pas naar het huisje wordt gebracht waar je gaat eten)
“Maar moet ik dan naar boven klimmen?”
We lopen tussen de buffelkoppen en varkensdarmen door richting onze nieuwe plek. Op dat moment geeft Wilanda aan dat ik mijn offer nog moet afgeven aan de weduwe. De weduwe zit in het midden van het gehele tafereel op een soort toren die gemaakt is van bamboestokken. Waarop ik Wilanda aankijk en hem vraag “Maar moet ik dan naar boven klimmen?”
Ja, inderdaad antwoordde hij, je moet naar boven klimmen. Ik denk kak! Dat gaat nooit goed. Mijn sarong belemmert mijn toch al niet te beste klimcapaciteiten en ik ben in één keer het middelpunt van de ceremonie. Zo’n pakweg 200 man zitten met een grote glimlach te aanschouwen hoe een lange blanke man bovenop de bamboetoren probeert te komen.
Nadat ik eindelijk boven ben en mijn offer kan aangeven gebaard de weduwe dat ik langs haar moet komen zitten!?!? Wat?! Uhm ja, ok dan maar. Ok, daar zit ik dan, bovenop de toren, langs de weduwe en iedereen maar dan ook iedereen kan mij zien zitten. Er wordt wederom veel gelachen en gewezen en ikzelf, ja ik zweet me kapot. Wat maken we nu dan weer mee.
Waar is Desi?
Wederom rook ik mezelf een ongeluk aan de kretek sigaretten, schrik ik mijzelf helemaal de pleuris wanneer er blijkbaar een gong achter mijn hoofd hangt maar probeer ik bovenal ruimte te vinden voor mijn benen (Lees, ik ben bijna 2 meter). Zitten in de kleermakerszit hou ik maar 5 minuten vol, maar inmiddels zit ik toch al een goede 15 minuten bovenop de toren.
Ow trouwens, als je jezelf afvraagt “Waar is Desi?” nou, die zit rustig aan theetje te drinken met onze gids en andere gasten.
Goed, mijn benen begeven het bijna en het enige waar ik even mijn benen op kan leggen is een grote houten kist. Owwww eindelijk, even geen kramp in de beentjes meer. Na wat vragen van mijn kant of ik nu misschien weer naar beneden kan, wordt de eerste 3 keer nog mijn been vast gehouden en kijkt de weduwe mij lachend aan. Nondepinne, ik zit hier de rest van de dag, denk ik bij mezelf. Maar ik hou het echt niet meer. Na nog een minuut of 10 krijg ik eindelijk het sein dat ik naar beneden mag. Na wederom een halsbrekende klimtocht kom ik dan eindelijk beneden.
Een enorme eer
Ik vraag aan mijn gids of het niet raar was dat een Buleh (Blanke man) bij de weduwe zat. Maar hij gaf aan dat dit een enorme eer is. Ik voel mij op dat moment dan toch best wel een beetje trots. Hoe vet!
Hij vraagt tenslotte nog aan mij “Heb je haar overleden man ook nog gezien?” Ik zeg, wat, waar dan??? Ja inderdaad, je had het misschien al eerder geraden. De enige plek waar ik mijn benen kwijt kon was inderdaad de kist van haar overleden man. Opnieuw begin ik te zweten als een malloot van ongemak. Maar hij en de andere gasten komen niet meer bij van het lachen.
Goed, nou ja, ook maar weer eens meegemaakt.
Tijd voor makan
We sluiten de ceremonie af met een heerlijk maaltijd (Vers geslachte buffel) alvorens we weer op de scooter springen om de rest van de dag nog te genieten van het prachtige Tana Toraja.
Het was zonder twijfel één van de meest bijzondere dingen die wij ooit hebben meegemaakt! Een absolute tip als je naar Sulawesi reist. Ondanks het ongemakkelijke tafereel, wat ik achteraf absoluut beschouwd als iets unieks,eervol en moois. Wat een dag, wat een dag!!!
Nog meer foto's zien?
Eén reactie op “Een begrafenisceremonie bijwonen in Tana Toraja”
Prachtig prachtig wederom met een glimlach gelezen. wat een geweldige ervaring!!